Spor Sakatlıkları Tedavisi
Egzersiz yapmak sağlık açısından faydalı olmakla birlikte bazen spor ya da egzersiz yaparken çeşitli sakatlıklarla karşı karşıya kalınabilir. Spor sakatlıkları antrenmanı ya da müsabakayı kesintiye uğratan ve sporcuyu tıbbi tedavi arayışına yönlendiren patolojik bir süreçtir. Spor sakatlıkları bazen kişinin form eksikliğinden kaynaklansa da yeterince ısınmamak ve esnememek de spor sakatlıklarına neden olabilir.
Spor Sakatlıkları Tedavisi Nedir?
Spor ya da egzersiz yaparken meydana gelen sakatlıkların tedavisi süreci spor sakatlıkları tedavisi olarak adlandırılır. Spor sakatlıkları; aşırı düzeyde antrenman, kondisyon eksikliği, uygun olmayan form ya da teknik nedeniyle ortaya çıkabilir. Isınmadan spora ya da egzersize başlanması spor sakatlıkları oluşması riskini artırabilir. Spor sakatlıkları morluklara, incinmelere, burkulmalara, yırtılmalara ve kemik kırıklarına neden olabilir. Spor sakatlıkları kasları, bağları, tendonları, fasyaları ve tüm yumuşak dokuları etkileyebilir. Travmatik beyin hasarı da bir başka potansiyel spor sakatlığı türüdür. Spor sakatlıkları hafif ila şiddetli arasında değişiklik gösterecek şekilde gerçekleşebilir.
Spor Sakatlıkları Tedavisi Neden Yapılır?
Spor sakatlıkları tedavisi sporcunun, sakatlığın uzaması ya da tekrarlaması söz konusu olmayacak ve mümkün olan en kısa sürede olabilecek en iyi performansla spora döndürme amacıyla uygulanır.
Spor sakatlıkları oldukça yaygın görülen bir durumdur. Vücudun her yerinde bulunan kemikler, kaslar, tendonlar, bağlar ve diğer yapılarda meydana gelebilir. Dinlenme, buz, kompresyon, elevasyon ve reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçlarla evde birçok küçük yaralanmayı tedavi edebilirsiniz. Ancak bazı yaralanmalar immobilizasyon, fizik tedavi ve cerrahi gibi tıbbi tedavi gerektirir.
Spor sakatlıklarının hangi yöntem kullanılarak tedavi edileceği mevcut spor yaralanmasının türüne ve ciddiyetine bağlı olarak değişebilir. Spor sakatlıklarının iyileşmesi; yaralanmanın konumuna ve cilt, eklem, tendon, kas veya kemik hasarının boyutuna bağlı olarak zaman alır. Kemik kırıkları, burkulma veya incinmelerden daha uzun sürme eğilimindedir, tendonların veya kasların tamamen yırtılması, tamamen aktiviteye geri dönmeden önce aylar alabilir. Fiziksel formu daha iyi olan kişiler daha hızlı iyileşme eğilimi gösterirler. Bu nedenle sporcular, spor sakatlıklarının iyileşmesi konusunda avantajlıdır. Ayrıca rehabilitasyon için zaman ayırmaya da yatkındırlar. Daha iyi kardiyovasküler sağlığın daha güçlü bir kan akışı sağlama yoluyla yaranın iyileşmesini hızlandıracağı unutulmamalıdır.
Spor Sakatlıkları Tedavisi Nasıl Yapılıyor?
Spor sakatlıkları tedavisi için en etkili yöntemin fizik tedavi ve rehabilitasyon olduğu kabul edilir. Bu kapsamda hastaya spordan uzak kalacağı bir tedavi yöntemindense basit egzersizler ve terapi metotları içeren bir tedavi programı uygulanır. Böylece sakatlanan ve zarar gören dokuyu destekleyecek kaslar güçlendirilir. Sakatlığa bağlı olarak meydana gelen skar dokunun ağrıya neden olması, diğer kasları ve dokuları germesi engellenir.
Spor sakatlıkları yaşayan hastalara ilk olarak normal fizik tedavi konsültasyonu ve değerlendirmesi yapılır. Antrenmanlarla ilgili sorulan spesifik sorulara alınan yanıtlar neticesinde tedavi programı hazırlanır. Spor sakatlığının türüne, ciddiyetine ve hastanın yapısal özelliklerine göre manuel terapi teknikleri ve destekleyici egzersiz programları başta olmak üzere en uygun tedavi uygulanır.
Egzersiz ya da antrenman sırasında ortaya çıkan spor yaralanmalarında, ileride ortaya çıkması olası sakatlık riskinin önlenebilmesi için aktiviteye son verilmelidir. Egzersiz sonlandırıldığında ağrının ve şişliğin azaltılması için hızlı bir şekilde soğuk kompres uygulanmalıdır. Bunun nedeni soğuk kompresin zarar gören doku üzerinde ani ve geçici bir rahatlama sağlayacak olmasıdır. Sakatlanan bölgenin şişmesinin ya da ödem yapmasının önlenmesi için kan akışını yavaşlatmayacak giysiler giyilmesi ve sakatlanan bölgenin kalp seviyesinden yukarı tutulması gerekir. Böylece kan basıncıyla sıvıların dışına çıkışı ve zedelenen dokunun üzerinde ödem oluşması riski minimize edilebilir.
Spor Sakatlıkları Tedavisi Kimler İçin Uygundur?
Fitness ve çeşitli spor antrenmanları sırasında ortaya çıkan çıkık, kırık, incinme, burkulma, diz yaralanması, kas ezilmesi, Aşil tendonu yaralanması gibi sorunlar yaşayan kişilere spor sakatlıkları tedavisi uygulanabilir. Spor sakatlıkları tedavisinin doğru yöntemlerle ve doğru zamanda uygulanması söz konusu spor sakatlıklarının kronik sakatlıklara dönüşmemesi açısından önemlidir.
Spor Sakatlıkları Tedavisi Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Spor sakatlıkları tedavisi genel olarak egzersizler ya da antrenmanlar sırasında yapılan yanlış hareketlerin ya da vücudun fiziksel olarak zorlanmasının neden olduğu durumların giderilmesini amaçlar. Bu zorlanmanın devam etmesi ve herhangi bir tedavi uygulanmaması durumunda söz konusu sakatlık kronikleşerek daha ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Spor sakatlıkları tedavisi;
- El ve ayak bileğinde ortaya çıkan sakatlıklarda,
- Aşırı kullanım yaralanmalarında ve stres kırıklarında,
- Kas yırtıklarında, tendon ve ligament burkulmalarında,
- Ayak, ayak bileği ve diz yaralanmalarında,
- Omuz yaralanmalarında,
- Tenis ve golfçü dirseği sorununda,
- El ve bilek ağrısında uygulanabilir.
Spor Sakatlıkları Tedavisi Uygulamaları Nelerdir?
Spor sakatlıkları tedavisi konservatif tedavi ve cerrahi tedavi olarak ikiye ayrılmaktadır. Medikal tedavi ve fizik tedavi konservatif tedavinin bölümleri olma özelliğine sahiptir. Kas ve iskelet sistemi yaralanmalarında tercih edilen tedavi yöntemi hangisi olursa olsun amaçlanan; iyileşme süreci içerisinde oyuncunun esnekliğinin ve eklem hareket genişliğinin korunması, kas gücünde ya da direncinde herhangi bir azalmaya neden olunmadan spora mümkün olan en kısa süre içinde dönmesinin sağlanmasıdır.
Cerrahi tedavi konservatif tedaviden daha kısa sürede ve daha iyi bir performansla spora döndürmesinin söz konusu olduğu durumlarda tercih edilmelidir.
Spor sakatlıklarının mümkün olan en kısa sürede ve başarılı bir şekilde tedavi edilmesi için doğru zamanda doğru tekniğe başvurulması çok önemlidir. Spor sakatlıkları tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biri soğuk uygulamasıdır. Yaralanan bölgede kan akımının azalmasına neden olan buz uygulamasıyla ağrıya sebep olan maddeler yaralanmış bölgeden uzaklaştırılır. Aynı şekilde şişlik ve kanama durumlarında da soğuk tedavisinden yararlanılabilir.
Bandajlama; sakatlanmış olan bölgedeki şişliğin kontrol altına alınması amacıyla uygulanır. Kontrol altına alınan şişliğin artması engellenmiş olur. Ciltteki sinirlerin uyarılması yoluyla eklemlerde ve ilgili bölgede sağlamlık ve stabilite hissi oluşturulur. Ancak bandajlama yönteminin tek başına bir doku ya da eklemi olası bir travmadan koruması söz konusu değildir.
Amaca yönelik olarak ve doğru teknikler kullanılarak yapılan masaj kaslar rahatlatır, kan akımını artırır, ağır ve sürekli antrenmanlara bağlı olarak meydana gelen sertlikleri ve yapışıklıkları giderir. Masaj sayesinde yorgunluğa neden olan maddelerin kaslardan daha hızlı uzaklaştırılması mümkün olur. Bu nedenle masaj ağır ve sürekli spor ve antrenman programlarının ayrılmaz bir parçası haline gelmelidir.
Ağrılı bölgede şişliğin artması söz konusu olmadan kan dolaşımının artırılması için sıcak-soğuk uygulamasından yararlanılır. Bu kapsamda hasarlı bölgeye dönüşümlü olarak sıcak ve buzlu su uygulanır.
Spor Sakatlıkları Tedavisi Sonrası İyileşme Süreci Nasıl Olur?
Düzenli olarak spor yapan ya da buna meyilli olan kişilerin spor sakatlıkları ile karşı karşıya kalma olasılığı oldukça yüksektir. Yürüyüş, koşu, trekking, bisiklet sürme, basketbol, yüzme, futbol ve benzer tüm antrenman programları ya da bireysel sportif aktiviteler sırasında sakatlanma riski vardır.
Kişinin sahip olduğu spor sakatlığının türüne bağlı olarak tam bir iyileşme sağlanması birkaç hafta, birkaç ay ya da daha fazla sürebilir. Tamamen iyileşme sağlanana kadar önceki aktivite seviyesine dönülmemelidir. Bununla birlikte sakatlık olan vücut bölgesi en kısa sürede nazikçe hareket ettirilmeye başlanmalıdır.
Nazik egzersizler bölgenin hareket aralığını iyileştirmeye yardımcı olacaktır. Uygulanan egzersiz daha kolay bir hale gelmeye başladıkça ve ağrı azaldıkça germe ve kuvvetlendirme egzersizlerine geçilmesi söz konusu olabilir.
