Skolyoz Tedavisi

Skolyoz omurganın yanal eğriliğiyle sonuçlanan spinal bir durum olarak tanımlanabilir. Skolyoz fizik tedavisi; kişinin skolyoz nedeniyle yaşadığı ağrıların hafifletilmesini, omurga hareketliliğinin iyileştirilmesini ve lateral omurga eğriliğinin daha kötü bir hale gelmesinin engellenmesini sağlar. 

Skolyoz genellikle büyüme evrelerinde ortaya çıkar. Çocuklarda semptomlar 10 ila 15 yaşları arasında görülebilir. Hem erkek hem de kızlarda ortaya çıkabilir ve kızlarda zamanla şiddetlenme olasılığı daha yüksektir. Daha da önemlisi, bir kişi yaşlandıkça omurga eğriliğinin derecesi artabilir. Bu genellikle omurgada önemli miktarda eğriliğin olduğu ve bir doktor tarafından sürekli izlemenin gerektiği durumlarda ortaya çıkar. Skolyoz, dejeneratif disk sorunlarından kaynaklanabilir. Omurlararası diskler bütünlüğünü yitirdikçe, omurganın pozisyonu değişebilir.

Skolyoz Tedavisi Nedir?

Skolyoz, omurganın anormal yanal eğriliğidir. Genellikle çocukluk ya da ergenlik döneminde teşhis edilir. Her yaştaki insanda görülebilen yaygın bir kas-iskelet sistemi sorunu olan skolyoz gelişimine ve yöntemini katkıda bulunan birçok farklı faktör vardır. Skolyozdan kaynaklanabilecek sorunların düzeltilmesine yardımcı olma amacıyla uygulanabilecek farklı tedavi yaklaşımları vardır. 

Skolyoz, omurganın yanal eğriliği ile karakterizedir. Arkadan, normal bir omurga düz bir çizgide oturur. Skolyotik bir omurganın her iki tarafında bir veya daha fazla eğri olacaktır ve eğrilik derecesi kişiye bağlı olarak değişecektir. 10 dereceyi aşan lateral spinal eğrilikler skolyotik olarak kabul edilir. Bir omurga, “C” şekline benzer tek bir eğriye veya bir “S”ye benzeyen bir omurga ile sonuçlanan birden fazla eğriye sahip olabilir.

Skolyoz vakalarının çoğunluğu bilinmeyen bir nedenden kaynaklanır ve bu da hastaların ihtiyaç duydukları tedaviyi almalarını zorlaştırır. Ancak yapısal ve fonksiyonel skolyoz vakalarının tedavi planlarını yönlendirebilecek tanımlanabilir nedenleri vardır. Yapısal skolyoz, kas-iskelet sisteminin gelişiminin bir sonucudur. Sonuç olarak, omurga, skolyotik eğrileri tersine çevirmek için gereken hareketlilikten yoksun olabilir. Fonksiyonel skolyoz; kas dengesizlikleri, bacak uzunluk farklılıkları ve dokuların iltihaplanması sonucu oluşur. Sonuç olarak, yanlış hizalamaları düzeltmek ve gelecekteki sağlık sorunlarının ortaya çıkmasını önlemek için çeşitli tedavi planları kullanılabilir.

Skolyoz Tedavisi Neden Yapılır?

Skolyoz teşhisi çoğunlukla omurga, kaburga, kalçalar ile omuzlara yönelik fiziki muayeneyle gerçekleştirilir. Skolyozdan şüphelenilmesi duurmunda ileri tetkikler istenebilir. Bu aşamada röntgen çekilerek eğrinin şekli, yönü, yeri ve açısı belirlenebilir. Gerekli durumlarda manyetik rezonans görüntüleme ya da bilgisayarlı tomografi yöntemlerine başvurulabilir.

Skolyoz sorunu yaşayan hastaların yaşam kalitesinin yükseltilmesi amacıyla skolyoz tedavisi uygulanır. Tedavi hastanın yaşına, skolyozun derecesine ve zaman içerisinde ilerleme riski olup olmadığına göre belirlenir. Omurga eğriliği yaşlanmayla birlikte doğal olarak düzelebileceği için çok küçük çocuklarda tedaviye her zaman gerek duyulmaz. Skolyoz tedavisinin gerekli olduğu durumlarda eğriliğin ilerlemesini önleme amacıyla korse ya da alçı yönteminden yararlanılabilir. 

Bebeklerde ya da küçük çocuklarda omurga eğriliğinin korse ve alçı yöntemleri uygulanmasına karşın ilerlemeye devam etmesi halinde ameliyat zorunlu hale gelebilir. Bu kapsamda çocuğun büyümesiyle birlikte düzenli aralıklarla uzayan omurganın stabilize edilmesi için metal çubuklar yerleştirilir.

Daha büyük yaştaki çocuklarda;

• Omurganın daha fazla bükülmemesinin sağlanaması için çocuğun büyümesi tamamlanana kadar giyilecek sırt desteği,
• Omurgaya vida, kanca, tel ile tutturulmuş çubuklarla omurganın düzeltilmesi için ameliyat söz konusu olabilir.

Yetişkinlerde skolyoz tedavisi temel olarak skolyoz kaynaklı ağrıların giderilmesini hedefler. Ağrı kesici ve egzersiz gibi cerrahi olmayan seçenekler skolyoz tedavisinde ilk adımdır. Bu aşamada bir sonuç alınamaması haline ameliyat son çare olur.

Skolyoz Tedavisi Nasıl Yapılıyor?

Skolyoz sorunu yaşayan hastalar fizyoterapi de dahil olmak üzere ihtiyaçlarına bağlı olarak bir dizi tedavi seçeneğine sahiptir. Fizyoterapistler, kalıcı sonuçlar almak ve skolyozla ilgili ikincil sorunları önlemek için doğru tedavi planının belirlenmesine yardımcı olurlar.

Korse tedavileri, omurga eğriliklerindeki artışları azaltmak için bir korse kullanımını içerir. Omurga tam olarak gelişmemişse, istenmeyen değişiklikleri önlemenin etkili bir yolu olabilir. Gençler ve genç yetişkinler genellikle korse kullanımı için ideal adaylardır. Eğriliği minimum derecelerde olan ancak 6 aylık bir süre içinde 5 dereceden fazla artış gösteren vakalarda da etkilidir.

Omurga eğrilikleri 50 dereceden fazla olan skolyoz vakalarında cerrahi kullanılmaktadır. Cerrahi prosedür yalnızca hastanın yaşam kalitesinin önemli ölçüde etkilendiği durumlarda önerilir. Ameliyatın tercih edilmesi; yanlış hizalamanın ciddiyeti, ağrı semptomları, gelişim evresi ve etkilenen omurga bölgesini içeren faktörlere bağlıdır.

Skolyoz, kas dengesizliklerini ve aşırı omurga eğriliğine katkıda bulunan diğer faktörleri hedef alan fizyoterapi tedavilerinin kullanılmasıyla iyileştirilebilir. Bu kapsamda kronik olarak kısa ve gergin olan kaslarda daha fazla esneklik elde etmeye yardımcı olacak, uzun ve zayıf kasları güçlendirecek bir tedavi planı  kişi özelinde geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. Bu kas dengesizlikleri, omurganın yanal olarak bükülmesine neden olur ve bireyin hareketliliğini, duruşunu ve işlevini etkiler. Dengesizlikleri ele almak, ağrı semptomlarını önemli ölçüde azaltır ve ortadan kaldırır.Fizyoterapistler, tedavi planları geliştirirken bir dizi faktörü göz önünde bulundurur. Bunlara, omurga eğriliklerinin derecesi ve konumu ile hastanın yaşı, cinsiyeti ve kemik gelişimi dahildir. Çocuklarda ve yetişkinlerde skolyoza yönelik uygun tedaviyi sağlamak için sırt ağrısı veya solunum sorunları gibi skolyozla ilgili semptomlar da dikkate alınır.

Skolyoz Tedavisi Kimler İçin Uygundur?

Skolyoz Tedavisi Hangi Hastalıklara İyi Gelir?

Skolyoz tedavisi skolyoz hastalığının ve neden olduğu sağlık sorunlarının giderilmesi amacıyla uygulanır.

Skolyozlu hastaların günlük yaşamdaki aktivitelerini daha kolay bir şekilde yerine getirebilmesi için fizik tedavi yöntemlerinden yararlanılabilir. Hastanın omurgalarındaki hareket açıklığının skolyoz vakalarında değişebiliyor olması hastaların günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durumda hareket açıklığı egzersizlerine başvurulabilir. 

Skolyoz fizik tedavisi her aşamadaki eğrilikler için geçerli bir tedavi yöntemi olma özelliğine sahiptir. 20 derecenin altındaki vakalarda gözlem ve fizik tedaviyle iyileşme söz konusu olabilir. 20 ila 40 derece arasında olan ve çoğunlukla korse kullanımı tavsiye edilen eğriliklerde korse kullanımının neden olduğu hareketsizliğin ya da günlük yaşamdaki normal hareketsizliğin yol açtığı sorunlar için skolyoz fizik tedavisi yöntemlerinden yararlanılabilir. Ameliyat sonrası dönemde de sağlıklı ve hızlı bir iyileşme dönemi yaşanabilmesi için skolyoz fizik tedavisi uygulanabilir.

Skolyoz Tedavisi Uygulamaları Nelerdir?

Skolyoz tedavisinde başlıca 3 yöntem kullanılır: gözlem, korse tedavisi ve cerrahi prosedür.

Gözlem aşamasında belirli dönemlerde hastanın röntgenleri çekilerek kıyaslama yapılır. Skolyozun ilerleyip ilerlemediği kontrol edilir. Genellikle 20 dereceden daha az eğriliklerde korse kullanımı ve cerrahi prosedür tercih edilmez. Bu tür durumlarda hasta takibi ile skolyoza özel fizik tedavi uygulamaları daha doğru yöntemler olarak kabul edilir. İlerlemenin durdurulması ya da hastanın yaşam kalitesinin artırılması için zayıf kasları güçlendirecek egzersizler ve antrenmanlar önerilebilir. Skolyoz korse kullanımı ve cerrahi sonrası fizik tedavi de alternatifler arasındadır.

Fizik tedavi en basit skolyozdan en şiddetli skolyozda yardımcı tedavi olmaya kadar skolyozun her aşamasında tercih edilebilir. Eğriliklerin 20 dereceden az olduğu hastalarda yeterli olmakla birlikte 20 derece üzerinde korse kullanımıyla, 40 derece üzerinde ameliyat sonrası dönemde yardımcı tedavi olarak tercih edilebilir. 

20 derece altı eğriliklerde, eğriliğin ilerlemesinin önlenmesi ve hastanın yaşam kalitesinin artırılması için skolyoz fizik tedavisi ile bazı egzersizlerden yararlanılabilir. 20 dereceden fazla eğriliklerde skolyoz fizik tedavisi, skolyoz korsesinin başarısında önemli bir role sahiptir. Çünkü korse kullanımını destekleyici nitelikte egzersizler uygulanır. 40 derece üzeri ve cerrahi prosedür gerektiren skolyozlarda ameliyattan sonra skolyoz fizik tedavisi ve egzersizler iyileşme sürecini hızlandırabilir. Skolyoza özel fizik tedavi hareketleri ile ilgili planlama mutlaka hasta özelinde; yaş, skolyoz derecesi, eğriliğin ilerleyip ilerlemediği gibi etkenler değerlendirilerek planlanmalıdır.

Hastalar skolyoz için fizyoterapi tedavisi alırken kullanılan tedavi yöntemlerini de göz önünde bulundurmalıdırlar. Eklem hareketleri, manuel terapi, direnç egzersizleri ve diğerleri gibi yöntemler, skolyozdan kurtulmayı sağlayan kapsamlı bir tedavi planı sunar. Fizyoterapi, skolyoz için etkili bir tedavi çözümüdür ve deneyimli bir fizyoterapist ile çalışmak, kalıcı bir rahatlama için ihtiyaç duyulan kaynakları sağlar.

Skolyoz Tedavisi Sonrası İyileşme Süreci Nasıl Olur?

Skolyoz ameliyatından sonra normal yaşama ne zaman dönüleceği; hastanın yaşına, ameliyattan önceki kondisyonuna, mevcut sağlık koşullarına, ağrı derecesine, ameliyat sonrası egzersizlerin uygulanıp uygulanmadığına ve benzer koşullara göre değişebilir. Yataktan kalkarken kalça ve dizler bükülüp yana doğru yuvarlandıktan sonra bacaklar kaydırılıp yatak dışına alınmalıdır. Eller yatağa dayanıp oturulduktan sonra yataktan yavaşça çıkılmalıdır. Eğilme sırasında sırt değil kalça ve dizler kırılarak eğilmek gerekir. Sırasıyla oturma, ayakta durma, araba kullanma, bisiklete binme, uzun mesafe yürüyüş, yüzme ve koşma süreçlerine kademeli olarak geçilmeli ve dereceleri her geçen gün artırılmalıdır. Bununla birlikte aktif sportif faaliyetlere başlamak için gereken sürenin 12 ayı bulabileceği gerçeği göz ardı edilmemelidir.

Skolyoz fizik tedavisi skolyozun her aşamasında etkili bir yöntemdir. Skolyoz ameliyatından sonra da iyileşmenin hızlandırılması ve hareketliliğin artırılması için skolyoz fizik tedavisi yöntemlerinden yararlanılabilir. 

Eğriliğin ileri düzeyde olduğu skolyozlu kişilerde eğriliğin 40 derecenin üzerinde olduğu durumlarda genellikle spinal füzyon cerrahisi yöntemi uygulanır. Buna bağlı olarak erken dönemde; eğilme, bükme, ağır kaldırma gibi faaliyetler içeren her türlü egzersiz ve hareketten uzak durulmalıdır. Ancak hafif ve kısa süreli yürüyüşler önerilebilir.

Kemiklerin ve kasların ortalama iyileşme süresi 6 ila 9 ay olsa da bu süre kişiden kişiye değişebilir. Bu nedenle her hasta, doktorunun kendisine özel yönlendirmeleri doğrultusunda planlama yapmalıdır. Skolyozlu kişilerin omurgasına baskı uygulayabilecek hareketlerden ve sporlardan kaçınması zorunludur. Aksi halde omurgadaki eğrilik kötüleşebilir ve eğrilme süreci hız kazanabilir.