Fizyoterapi ve Rehabilitasyon

Fizyoterapi; hareketi iyileştirme, ağrı ve sertliği azaltma, iyileşme sürecini hızlandırma ve yaşam kalitesini artırma amacına yönelik bazı fiziksel teknikler kullanır. Fizyoterapistler; kemiklerle, kaslarla, kardiyovasküler sistemle, sinirlerle ve vücudun diğer bölümleri ve sistemleriyle ilgili çok çeşitli durumları teşhis etme ve yönetme görevini üstlenirler. İnsanlara kronik hastalıkları yönetmede, yaşam tarzı tavsiyeleri vermede, egzersizleri reçete etmede yardımcı olurlar. 

Fizyoterapi Nedir? Fizyoterapist Nedir?

Fizyoterapi hastaların güçlerini, işlevlerini, hareketlerini ve genel iyilik hallerini iyileştirmelerine, sürdürmelerine ve en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı olan tedavidir. Hastaların maksimum hareket kabiliyetini korumaya, geliştirmeye ve yenilemeye odaklanan fizyoterapi uygulamaları fizyoterapistler tarafından gerçekleştirilir. 4 yıllık Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden mezun olan kişiler fizyoterapist olarak görev yapabilirler. Fizyoterapistlerin görevi, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanlarının hastaları değerlendirerek belirlediği tedavi yöntemlerini uygulamaktır. 

Fizyoterapistler; vücudun nasıl çalıştığına dair derinlemesine bilgiye ve hastalık, yaralanma, sakatlık semptomlarını değerlendirmek, teşhis etmek ve tedavi etmek için özel uygulamalı klinik becerilere sahiptir. Fizyoterapi, rehabilitasyonun yanı sıra yaralanmanın önlenmesini, sağlık ve zindeliğin teşvik edilmesini  de içerir. Fizyoterapistler genellikle bir bireyin sağlık bakım ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olmak için diğer sağlık profesyonelleriyle birlikte ekipler halinde çalışırlar.

Fizyoterapi Neden Yapılır?

Fizyoterapi kas ve iskelet sisteminde doğuştan gelen ya da sonradan oluşan bozuklukların giderilmesi için fizyoterapiden faydalanılabilir. Bu tür sorunlar fizyoterapi sayesinde ortadan kaldırılarak rehabilitasyonla hastaların sosyal hayata yeniden kazandırılması mümkün olabilir. Fizyoterapi birçok farkı dalın altındaki hastalıkların insanların kas ve iskelet sistemine verdiği zararların ortadan kaldırılması ve hastanın iyileştirilmesi için uygulanır. Hastaların günlük yaşantılarına hızlı ve sağlıklı bir şekilde dönmesini sağlayan fizyoterapi iyileşme sürecinde son derece önemli bir rol üstlenir. 

Fizyoterapi Nasıl Yapılıyor?

Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları hastaları muayene eder ve gerekli değerlendirmeleri yapar. Daha sonra bu veriler doğrultusunda tanı koyar. Fizyoterapistler hasta özelinde en uygun aktivite programını oluşturarak fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanının belirlediği tedavi yöntemlerini uygular.

Fizyoterapi kapsamında fiziksel engeli bulunan bölgeye sıcak ya da soğuk uygulamaları yapılarak ısının kas ve iskelet sistemi üzerindeki etkisinden faydalanılabilir. Aktif ve pasif egzersizler de fizyoterapinin sağladığı etkinin altında yatan önemli unsurlardır. Aktif egzersizleri hasta bizzat kendisi yaparken, pasif egzersizleri fizyoterapist hastaya yaptırır.

Fizyoterapi; eklem hareketleri, kas kuvveti, vücut esnekliği, tepki verme süresi, koordinasyon ve denge değerlendirilerek konulan tanı doğrultusunda her hastayı bir bütün olarak ele alır. Bu bağlamda, uygulanacak olan fizyoterapi tedavi programı hastanın yalnızca bedensel problemlerine değil aynı zamanda psikolojik durumuna, sosyal yaşantısına ve duygu durumuna uygun olacak şekilde hazırlanır.

Fizyoterapi Kimler İçin Uygundur?

Fizyoterapi ağrı şikayeti olan ve hareket sorunu yaşayan hastalara uygulanabilen bir tedavi yöntemidir. Ağrı şikayeti bulunan hastaların sorunu genellikle yaşam tarzından kaynaklanır. Duruş bozuklukları, çok uzun süreler boyunca bilgisayar kullanılması, darbe ya da spor yaralanmaları gibi günlük aktivitelerle ilgili sorunlar ağrıya neden olabilir.

Hareket problemleri; beyin felci, kafa travması, omurilik felci gibi ciddi rahatsızlıklara bağlı olarak meydana gelebilir. Kalp-damar hastalıkları ya da ortopedik sorunlar yaşayan hastalarda da birtakım hareket sorunları yaşayabildikleri için fizyoterapiye ihtiyaç duyabilirler.

• Ön-arka çapraz bağ yaralanmaları ile menisküs onarımının öncesi ve sonrası,
• Diz ve kalça protezi ameliyatlarının öncesi ve sonrası,
• Kırık tedavilerinin sonrası,
• Fibromiyalji, Miyofasial ağrı sendromu gibi yumuşak doku hastalıkları,
• Ulnar sinir tuzaklanması, Karpal tünel sendromu ve benzeri sinir sıkışmaları,
• Romatoid artrit, psöriatik artrit, romatoid artrit gibi iltihabi eklem hastalıkları,
• Dejeneratif eklem hastalıkları,
• Osteoporoz,
• Postür bozuklukları durumunda etkili sonuçlar alınmasını sağlar.

Fizyoterapi Uygulamaları Nelerdir?

Günümüzde farklı amaçlara yönelik olarak uygulanan birçok farklı fizyoterapi ve rehabilitasyon yöntemi vardır. Bu yöntemlerden hangisi uygulanarak etkili sonuçlar alınacağı her hastanın bireysel ihtiyacına göre belirlenir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanlarının belirlediği yöntemleri fizyoterapistler uygular. 

Egzersiz: Kas ve iskelet sisteminin güçlendirilmesi amacıyla en sık uygulanan yöntemlerin başında egzersiz gelir. Hastalarda felce bağlı olarak çalışmayan uzuvların hareket kabiliyetinin artırılması, total hareket kaybı olduğu durumlarda kontraktür gelişiminin engellenmesi, kırık ve alçı tedavileri sonrası eklem açıklığı kısıtlanmasının düzeltilmesi, çeşitli sinirsel ya da kas hastalıklarında ortaya çıkan kas dokusu zayıflıklarında dokuların kuvvetlendirilmesi için uygulanabilir. Bu kapsamda manuel ya da egzersiz aletleriyle kas grupları temel alınarak aktif ve pasif kas gruplarının programlı olarak çalıştırılması mümkündür. Egzersiz duruş bozukluklarına bağlı ağrıların giderilmesi için kasları kuvvetlendirme amacıyla da tercih edilen bir tedavi yöntemidir.

Termoterapi: Ağrılı bölgelerde yüzeysel ya da derin ısı uygulamaları olan termoterapi kapsamında; sıcak su, kısa dalgalı radyasyon, ultrasound, termal paketler, yüksek frekanslı elektrik akımları veya kızılötesi ışınlar kullanılarak dokular ısıtılır. Isı dokulardaki ağrıyı giderici özelliğe sahiptir. Aynı zamanda ödem çözer, kan akımını ve sinir iletim hızını artırır.

Manuel Terapi: Herhangi bir cihaz, ısı veya ışın kaynağı kullanılmadan doğrudan ellerle uygulanan manuel terapi ağrıların azaltılması, dolaşım hızı artırılarak kas spazmının engellenmesi için uygulanır.

Elektroterapi: Alçak ya da yüksek voltajlı elektrik akımı kullanılarak ağrının ortadan kaldırılmasını sağlayan bu yöntem aynı zamanda sinir hasarı gelişen dokularda elektrik akımı yoluyla sinir iyileşmesinin uyarılması ve hızlandırılması için de kullanılır. Elektrik akımının uygulandığı bölgelerde ödemin azalması ve kan dolaşımının artması söz konusu olur.

Fototerapi: Lazer ve UV ışınlarının sağlıksız bölgelere uygulanmasıyla gerçekleştirilen bu tedavi yöntemi derin dokularda ısı artışı sağlar.

Hidroterapi: Suyla uygulanan fizyoterapi yöntemleri hidroterapi kapsamında yer alır. Bu tedaviyle suyun iyileştiriciliğinin yanı sıra ısı etkisinden ve hidrostatik basıncın uyarıcı etkisinden de yararlanılabilir. 

Mekanoterapi: Farklı özelliklere sahip aletlerin kullanılması yoluyla bel ve boyun çekme hareketlerine ilaveten baskı, traksiyon ve manipülasyonların uygulandığı bir fizik tedavi yöntemi olma özelliğine sahiptir.

Kriyoterapi: Son yıllarda en sık tercih edilen yöntemlerden biridir. Ağrılı bölgeye soğuk su paketi, sprey, soğuk kompres, buz torbası ya da sıvı nitrojen uygulanmasına dayanan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemle derin dokular soğutulur, hücresel metabolizma azaltılır. Kan dolaşımı ve bağ dokusu bu sayede iyileştirilir.

Fizyoterapi Sonrası İyileşme Süreci Nasıl Olur?