Hareketi ve işlevsel yetileri sınırlayan hastalıkların tedavi edilmesine yardımcı olan tıbbi uzmanlık dalı fizik tedavi ve rehabilitasyon olarak adlandırılır. Rehabilitasyon programları iyileşme sürecinin daha hızlı ve rahat geçmesini sağlama amacıyla hazırlanır. Aynı zamanda fizik tedavi ve rehabilitasyon hastaların aktif katılımını gerektiren bir süreçtir. 

Fizyoterapistler yani fizik tedavi uzmanları yaralanma, hastalık ve sakatlık gibi ciddi sorunların teşhisinde ve tedavisinde son derece etkili yöntemler kullanırlar. Bunun doğal bir sonucu olarak fizik tedavi uygulamalarından beyin hasarı ve felç başta olmak üzere kronik ağrılar, Multipl Skleroz ve spor yaralanmaları gibi pek çok farklı sorunun tedavisi amacıyla yararlanılır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon çoğu zaman birbirlerinin yerine kullanılan terimler olsa da farklı anlamlar taşırlar. Bir şeyin yeniden forma sokulması ve orijinal haline geri getirilmesi süreci olan rehabilitasyonun her tür kapsamlı tedavi programına dahil edilmesi mümkündür. Rehabilitasyonun fiziksel güç ve harekete odaklanan türüne ise fizik terapi denilir. Bununla birlikte her iki uygulamanın amacı da hastaların iyileşme sürecini hızlandırmaktır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyonun faydalı olduğu hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Kemikler, eklemler, yumuşak doku sorunları, sırt, boyun ve omuz ağrısı gibi kronik ağrılar, spor yaralanmaları, kemik kırıkları, yanıklar, omurilik kırıkları gibi yaralanma ve travmalar,
• Felç, Parkinson ya da Multipl Skleroz hastalığından kaynaklanan hareket problemleri ve travmatik beyin hasarı gibi beyin ya da sinir sistemi hastalıkları,
• Kalp krizi ve çeşitli kalp ve dolaşım problemleri,
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, astım ve kistik fibroz gibi akciğer ve solunum hastalıkları,
• Büyük ameliyatlar,
• Ağır enfeksiyonlar,
• Gelişimsel yetersizlikler,
• Kanser tedavileri gibi çeşitli tıbbi tedavilerin yan etkileri,
• Çeşitli genetik hastalıklar ve doğum kusurları.

Fizyoterapi Nedir?

İnsanların hastalık ve yaralanma sonrası güçlerini yeniden geri kazanması, sakatlık yaşayan hastaların hareketlerinin ve bedensel işlevlerinin iyileştirilmesi, genel sağlık düzeylerinin yükseltilmesi ve korunması amacıyla faydalanılan özel bir sağlık uzmanlığı olan fizyoterapinin pek çok faydası vardır.

Fizyoterapi sayesinde hastalar daha esnek ve güçlü bir hale gelirler. Daha kolay nefes alabildikleri gibi hareket yetenekleri ve serbestileri artırılabilir. Ağrılar azaltılarak hareketlilik artırılabilir ve hastanın aktif kalmasına katkıda bulunulur. Ayrıca olası yaralanmalar önlenebilir.

Rehabilitasyon Nedir?

Yaralanma ya da hastalık dolayısıyla veya uygulanan bir tedavinin yan etkisi olarak kaybedilen zihinsel, fiziksel ve/veya bilişsel yeteneklerin geri kazanılmasına ya da geliştirilmesine yardımcı olan tedaviye rehabilitasyon adı verilir. Bununla birlikte rehabilitasyon yaralanma ya da hastalıkların iyileşmesi sürecine ek olarak MS, Parkinson gibi uzun vadeli sağlık koşullarının iyileştirilmesi amacıyla da uygulanabilir.

Rehabilitasyon temel hastalığın tedavisiyle komplikasyonların önlenmesi amacıyla uygulanır. Aynı zamanda engelliliğin tedavisi ya da işlevi geliştirme, yapay uzuvlara uyum sağlanmasına katkıda bulunma ve hastanın çevresini uygun olacak şekilde değiştirme noktasında da rehabilitasyondan faydalanılabilir. Rehabilitasyon hastanın ve ailenin eğitilmesi yoluyla yaşam tarzı değişikliklerine uyum sağlamalarına yardımcı olur.

Söz konusu sorunlar için rehabilitasyon uzun ve kısa vadeli hedefler koyan, insanların yeniden yürümelerine ya da günlük aktivitelerini yerine getirmesine yardımcı olmaya çalışan bir süreçtir. Ayrıca rehabilitasyonun temel amacı; hastanın yaşam kalitesinin artırılması, başka bireylere bağımlılık düzeyinin minimize edilmesi ve topluma güvenli bir biçimde geri dönüşünün sağlanması şeklinde ifade edilebilir.

Fizyoterapi Hangi Hastalıkları Tedavi Eder?

Önleme ve tedavi uygulamalarına odaklanan fizyoterapistlerin tedavi ettiği birçok hastalık vardır. Bunlar arasında ilk sırada ortopedik sorunlar gelir. Ortopedik fizyoterapi sırt ağrısı, siyatik ağrısı, burkulmalar, bel ağrısı, artrit, idrar kaçırma, duruş sorunları, suşlar, bursit, iş yeri ve spor yaralanmaları ile azalmış hareketlilik gibi kas ve iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılabilir. Ayrıca ameliyat sonrası rehabilitasyon da bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Fizyoterapik tedavi yöntemlerinin kullanılması ağrıların hafifletilmesini ya da tamamen ortadan kaldırılmasını sağlayabilir. Böylece kas ve eklemlerin işlevlerini geri kazanmasına katkıda bulunulabilir. Fizyoterapiyle ağrıların giderilmesinin ve yaraların iyileşmesinin sağlanması sayesinde cerrahi müdahale gerekliliği ortadan kalkabilir.

Fizyoterapistler farklı spor dallarının meydana getirmesi olası yaralanma risklerini bildiklerinden hastaların spora güvenli bir şekilde geri dönmesini sağlamak için uygun tedavileri ve sakatlık önleyici egzersiz programlarını tasarlar ve planlarlar.

Felç, besin hasarları, Parkinson, omurilik yaralanması ve MS dahil olmak üzere sinir sistemi bozukluklarına bağlı hareketlilik kaybı yaşandığı durumlarda da fizyoterapiden faydalanılması gündeme gelebilir.

Vücudun zayıflayan kısımlarının güçlendirilmesine, yürüyüş ve dengenin geliştirilmesine katkıda bulunan fizyoterapi kapsamında fizyoterapistler felç geçiren hastaların hareket etme becerilerinin geliştirilmesi yoluyla ev ve diğer ortamlarda daha bağımsız olmalarına katkıda bulunurlar. Tüm bunların yanı sıra günlük yaşam rutinleri sırasındaki bakım gereksinimlerini de azaltabilirler.

Diyabet hastalığına bağlı olarak ayaklarda ve bacaklarda ortaya çıkan hissizleşmelerin önlenmesi ve giderilmesi noktasında fizyoterapistler gereken bakımı ve eğitimi sağlama görevini üstlenebilirler. 

Fizik tedavi ve rehabilitasyon astım, amfizem, kronik bronşit ve diğer kardiyo solunum bozukluklarının tedavisinde kullanılabilir.