Donuk Omuz Tedavisi

Omuz eklem kapsülündeki daralma, kalınlaşma ve iltihaplanmaya bağlı olarak eklem içi sıvısının azalması sonucu omuz hareketlerinde kısıtlanmaya yol açan donuk omuz genelde tek omuzda görülür. Ancak her iki omuzda da ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olduğu vakalar da görülebilmektedir. Donuk omuz genellikle 40 ila 60 yaş arası kişilerde görülen bir hastalık olmakla birlikte kadınlarda görülme sıklığı erkeklere oranla daha fazladır. 

Donmuş omuz, omuz (glenohumeral) eklemindeki kademeli hareket kaybından kaynaklanır. Bu eklem bir top (humerus başı) ve yuvadan (glenoid) oluşur. Normalde vücuttaki en hareketli eklemlerden biridir. Omuz donduğunda eklem sıkışır ve hareketi kısıtlanır.

Birçok omuz hastalığında ağrı ve hareket kaybı söz konusu olsa da, donmuş omuza çoğunlukla eklemi çevreleyen dokuların iltihaplanması (şişme, ağrı ve tahriş) neden olur. Eklemi saran ve bir arada tutan dokuya kapsül denir. Normalde kapsül, kol çeşitli pozisyonlara hareket ettikçe genişleyebilen ve büzülebilen kıvrımlara sahiptir. Donmuş bir omuzda kapsül iltihaplanır ve yara izi oluşur. Kapsülün kıvrımları yaralanıp sıkılaştıkça, omuz hareketi kısıtlanır ve eklemi hareket ettirmek ağrılı hale gelir. Bu duruma adeziv (yaralı) kapsülit (kapsül iltihabı) denir. 

Bu duruma neyin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Omuzun immobilizasyonu (örneğin bir kol yaralanmasından sonra) donmuş omuza yol açabilir. Rotator manşet tendiniti veya bursitte olduğu gibi kasların ve/veya tendonların iltihaplanması da donuk omuz sendromuna neden olabilir.

Donuk Omuz Tedavisi Nedir?

Omuzun sertleştiği, iltihaplandığı ve hareketinin sınırlandığı durum donuk omuz olarak adlandırılır. Adeziv kapsülit olarak da adlandırılan donuk omuz omuz hareketinin sınırlanmasını yanı sıra ağrılı bir durumdur. 

Omuz eklemini çevreleyen güçlü bağ dokusu kalınlaştığında, sertleştiğinde ve iltihaplandığında donuk omuz oluşur. Ağrı hissedildikçe omuz o kadar az kullanıldığı için donuk omuz olarak tanımlanır. Kullanım eksikliği, omuz kapsülünün kalınlaşmasına ve gerginleşmesine neden olarak omzu hareket ettirmeyi daha da zorlaştırır.

Donuk Omuz Tedavisi Neden Yapılır?

Donuk omuz tedavisinde ilk adım, tam bir anamnez ve fizik muayene yapılmasıdır. Ağrılı bir omuz veya sınırlı omuz hareketinin diğer olası nedenlerini ( artrit , kalsiyum birikintileri vb.) devre dışı bırakmak için röntgen gibi birkaç test istenebilir.

Omuzda bir türlü geçmeyen ağrı ya da tutulma hissiyle kendini gösteren donuk omuz kişinin kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen bir hastalıktır. Donuk omuz tedavisinin doğru ve zamanında uygulanması halinde zaman içinde düzelme görülmesi mümkündür.

Donuk omuz sendromunun ortaya çıkma nedeni omuz ekleminin çevresinde bulunan yumuşak dokuların özellikle eklem kapsülünün sertleşmesidir. Dokuların kalınlaşması ve kısalması omuz hareketlerinin engellenmesine neden olabilir. Birçok farklı nedene bağlı olarak gelişebilen donuk omuz sendromu yavaş seyreden bir sağlık problemidir. Genellikle donuk omuz tedavisi öncesi sorunun altında yatan nedenin belirlenmesi güçtür. Omuz incinmesinin üzerinden yıllar geçtikten sonra donuk omuz sorunu ortaya çıkabildiği gibi uzun süre omuz ekleminin hareketsiz kalmasına yol açabilen kalp krizi gibi hastalıklar ya da çarpma, düşme gibi travmalar sonrasında da donuk omuz sendromu gelişebilmektedir. 

Donuk omuz sendromunun nedenleri arasında; diyabet, omuz eklemi kireçlenmesi, kas tendon yırtıkları, iltihaplı romatizma ve omuz sıkışma sendromu da sayılabilir.

Donuk Omuz Tedavisi Nasıl Yapılıyor?

Donuk omuz tedavisinde ilk tercih ilaç tedavisi ve fizik tedavi uygulanması yönündedir. Genellikle ilk aşamada, omuz ağrısının kontrol altına alınması için ilaç tedavisi uygulanması gündeme gelir. 

Donuk omuz tedavisi kapsamında alınabilecek en önemli koruyucu tedbir omuz eklemini hareketsizlikten korumaktır. Donuk omuz tedavisi kapsamında fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemlerinin uygulanmasıyla donuk omuz sendromunun tedavi edilmesi mümkün olmaktadır. 

Uzman omuz terapistleri tarafından gerçekleştirilecek rehabilitasyon ve manipülasyon teknikleri sayesinde hastanın iyileşmesi hızlandırılabilir ve ağrısı azaltılabilir.

Ozon enjeksiyonunun omuz eklemine uygulanması yoluyla eklem hareket açıklığını kolaylıkla sağlamak mümkün olabilmektedir. Diğer yandan kortizon iğnesinin doğrudan eklem içerisine enjekte edilmesi de uygulanabilecek donuk omuz tedavisi yöntemleri arasında sayılabilir. Kortizonun donuk omuz sendromunu geçirmesi söz konusu değildir. Ancak genellikle ağrının, omuz esnetme hareketlerinin yapılması mümkün olacak şekilde azaltılması amacıyla kortizon iğnesi yapılır. Diğer yandan omuz ekleminin içerisine yapılacak kortizon enjeksiyonları titizlikle gerçekleştirilmelidir. Yalnızca ağrının azaltılması amacıyla yapılan kortizon enjeksiyonu doku iyileşmesinin engellenmesi gibi istenmeyen durumlara neden olabilir.

Donuk omuz tedavisi donuk omuz sendromu yaşayan ve yaşam kalitesi olumsuz yönde etkilenen kişiler için uygundur.

Donuk Omuz Tedavisi Hangi Hastalıklara İyi Gelir?

Donuk omuz tedavisi ortopedide sık rastlanan donuk omuz sendromuna yönelik olarak uygulanır. Ağrılı ve omuz hareketini kısıtlayabilen bir hastalık olan donuk omuz sendromuna yönelik olarak uygulanan donuk omuz tedavisi kişinin yaşam kalitesinin artırılmasını sağlar. Omuz hareketi ilerleyen vakalarda ciddi düzeyde kısıtlanabilir ve hastaların günlük yaşantılarındaki basit gereksinimleri dahi karşılayamayacak hale gelmesi söz konusu olabilir. Ayrıca geceleri ağrıların artması da söz konusu olabilmektedir. 

Donuk Omuz Tedavisi Sonrası İyileşme Süreci Nasıl Olur?

Donuk omuz tedavisi sonrası doktorun tavsiyelerine eksiksiz bir şekilde uyulması gerekir. Donuk omuz cerrahisinden sonra rehabilitasyon yapılması zorunlu bir durum olarak kabul edilir. Donuk omuz tedavisi artroskopik cerrahiyle yapıldığı durumlarda hasta özelinde değişen düzeyde ağrı yaşanabilir. Özellikle ameliyatı izleyen ilk gün ağrı hissedilmesi söz konusu olabilir. Bu durumda ağrı kesiciler kullanılarak ağrının hafifletilmesi yoluyla hastanın konforu artırılabilir. 

Çoğunlukla ameliyatın ertesi günü fizik tedavi uygulamalarına başlanır. Fizik tedavi kapsamında hasta özelinde bulgulara göre değerlendirme ve uygulama yapılmalıdır. Cerrah başlangıç aşamasında hastaya kendisinin uygulayabileceği egzersizleri gösterir. Böylece hastanın omuz ekleminin hareketlerine tam olarak ulaşılması hedeflenir.

Hastanın kendi uyguladığı fizik tedavi uygulamalarının yanı sıra gerekli durumlarda fizyoterapistlerden profesyonel destek alınması da gündeme gelebilir. Hastadan hastaya değişebilse de fizyoterapi süresi 4 ila 6 hafta arasında değişebilir.

Denetimli fizik tedavi genellikle bir ila altı hafta sürer ve ziyaret sıklığı haftada bir ila üç kez arasında değişir. Hasta iyileşme süreci boyunca ev egzersizleri ve esneme hareketleri yapmalıdır. Germe egzersizleri, yukarıda belirtildiği gibi günde en az bir veya iki kez evde yapılmalıdır. Genel olarak, donmuş omuz, öngörülen tedavi programına tutarlı bir şekilde uyum ve zamanla neredeyse tamamen çözülecektir. Bu süreç bazı hastalar için altı ila dokuz ay kadar sürebilirken, diğerleri için sadece birkaç ay sürebilir. İç rotasyon (elinizi arka cebe veya sırtınızın ortasına doğru hareket ettirmek) genellikle geri gelmesi en uzun süren harekettir.